خبرنگاران 80 درصد بچه ها 5 تا 6 سال پنج دندان پوسیده دارند - وبمستر وبلاگ

به گزارش دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، دکتر محمد حسین خوشنویسان روز دوشنبه به مناسب روز دندانپزشکی با اشاره به تاریخچه روز دندانپزشک و علت نامگذاری آن اضافه کرد: از اولین روزهای پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، طرحی با هدف تربیت بهداشت کاران دهان و دندان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید که بر اساس آن افراد داوطلب بومی آموزش های لازم را دریافت و با مدرک فوق دیپلم به مناطق مختلف، به ویژه مناطق محروم و روستایی کشور اعزام شدند.

وی ادامه داد: طرح تربیت بهداشت کاران دهان و دندان برای پیشگیری از بیماری های دهان و دندان و برطرف احتیاج مردم به خصوص در مناطق محروم اجرا شد.

مدیر گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با بیان این که اختصاص این روز در تقویم به نام روز دندانپزشک در سال 1360 به تصویب هیات دولت رسید، گفت: براساس این مصوبه روز 23 فروردین و سپس آخرین هفته فروردین ماه به عنوان روز دندانپزشک و هفته سلامت دهان نامگذاری شد.

خوشنویسان گفت: تا قبل از انقلاب اسلامی، تنها پنج دانشکده دندانپزشکی در ایران فعالیت داشتند. این مراکز بطور کاملا محدود نسبت به تربیت دندان پزشک عمومی و متخصص اقدام می کردند که به هیچ عنوان جوابگوی احتیاجهای کشور نبود. به تدریج تعداد دانشکده های دندانپزشکی و رشته های تخصصی نیز افزایش یافت؛ به نحوی که امروزه بیش از 40 دانشکده دندانپزشکی و بیش از 11 رشته تخصصی در کشور فعال است. هم اکنون دانشکده های دندانپزشکی زیر نظر وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی دندانپزشکان برجسته ای را تربیت می نمایند.

شرایط نامطلوب سلامت دهان و دندان ایران

وی با ارزیابی شرایط سلامت دهان و دندان ایران با استناد آمار، گفت: با وجود تمام اقدامات صورت گرفته برای افزایش دندانپزشک، هنوز سلامت دهان و دندان در تمام گروه های سنی نه تنها شرایط مطلوبی ندارد، بلکه در شرایط اپیدمی است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: پیمایش سراسری سلامت دهان و دندان در سال 1391 توسط وزارت بهداشت و با همکاری مرکز تحقیقات دندانپزشکی پیشگیری که یکی از مراکز تحقیقاتی پژوهشکده علوم دندانپزشکی شهید بهشتی است، پنج گروه سنی پیشنهادی سازمان بهداشت جهانی را مورد ارزیابی قرار داد تا امکان اجرای طرح های ملی سلامت دهان بر اساس آمارهای بومی میسر گردد.

خوشنویسان با بیان اینکه در این مطالعه بیش از 44 هزار نمونه از پنج گروه سنی پیشنهادی سازمان بهداشت جهانی (6 - 5 سال، 12، 15، 35 تا 44 و 65 تا 74 سال) از کل کشور شرکت کردند، اضافه کرد: از این تعداد 46 درصد مردان و 54 درصد زنان از تمام استان ها اعم از مناطق شهری و روستایی مورد پایش قرار گرفتند.

شرایط بهداشت دهان و دندان بچه ها زیر 6 سال نامطلوب است

مدیر گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ضمن ارزیابی شرایط بهداشت دهان و دندان بچه ها گفت: برمبنای نتیجه پیمایش سال 90-91 معین شد، شرایط بهداشت دهان و دندان بچه ها 6-5 ساله بسیار نامطلوب است، به شکلی که بیش از 80 درصد این گروه سنی به طور متوسط پنج دندان پوسیده دارند.

وی تاکید نمود: طبق یافته های پیمایش کشوری، شرایط سلامت دهان بر اساس شاخص dmft که نشان دهنده میانگین تعداد دندان های شیری پوسیده، کشیده شده و پر شده بچه ها 6 ساله کشور است، برابر 5.16 است. با توجه به اینکه بیش از 85 درصد این شاخص مربوط به تعداد دندان های پوسیده است، به طور متوسط هر کودک 6 ساله در بدو ورود به مدرسه دارای 5 دندان شیری پوسیده است.

خوشنویسان تاکید نمود: تنها حدود 12 درصد از بچه ها گروه سنی پنج تا 6 ساله فاقد پوسیدگی دندانی هستند؛ به این معنی که بیش از 87 درصد بچه ها ایرانی پوسیدگی دندان دارند و این معضل به یک اپیدمی در بین بچه ها کشور مبدل شده است.

وی نبود رسیدگی و مراقبت روزانه از دندان ها را مهمترین چالش پیش روی سلامت دهان و دندان بچه ها کشور اعلام کرد و شرح داد: پوسیدگی دندان یک بیماری عفونی است که فاکتورهای متعددی در بروز آن دخالت دارند، ولی کاملا قابل پیشگیری است؛ چرا که میکروب ها عامل اصلی بروز بیماری هستند. چنانچه فضای دهان و دندان ها را پاکیزه نگه داریم و میکروب ها را کنترل کنیم، قطعا می توانیم پوسیدگی را از محیط دهان و دندان به طور کلی از بین ببریم.

وی شاخص DMFT یا سلامت دهان مربوط به دندان های دایمی بچه ها 12 ساله کشور را بر اساس یافته های پیمایش کشوری به طور متوسط 2.09 اعلام و توضیح داد: رویش دندان های دائمی از سن 6 سالگی در دهان شروع و تا سن 12 سالگی رویش این دندان ها کامل می گردد. لذا با توجه به مراقبت بهتر، طبیعی است این شاخص پایین تر از شاخص دندان های شیری باشد.

خوشنویسان درباره شاخص شرایط سلامت دهان بچه ها 12 ساله ایرانی اضافه کرد: بر اساس آمار ذکر شده، هر کودک 12 ساله ایرانی دارای 2 دندان پوسیده است. البته حدود 27/4 درصد از بچه ها این گروه سنی کاملا فاقد پوسیدگی دندان هستند. ولی نکته بسیار مهم اینجاست که بعد از گذشت فقط سه سال زمانی که این بچه ها 12 ساله به سن 15 سالگی می رسند، 27 درصد از دندان های سالم آنها دچار پوسیدگی می گردد و فقط 0/4 درصد از بچه ها این گروه در سن 15 سالگی بدون پوسیدگی باقی می مانند!

ارتباط سن با افزایش تعداد دندان های پوسیده

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، پوسیدگی دندانی را بیماری پیشفراینده اعلام کرد و گفت: به هر میزان که سن بالاتر می رود به دلیل انجام ندادن مراقبت های لازم، تعداد دندان های پوسیده نیز بیشتر می گردد.

وی با تاکید بر اهمیت مراقبت از سلامت دندان ها یادآور شد: بالا رفتن سن و در ادامه افزایش فرایند پوسیدگی و تخریب دندان ها می تواند به کشیدن و از دست دادن دندان ها منجر گردد.

خوشنویسان با بیان اینکه یکی از مهمترین شاخص های ارزیابی سلامت دهان و دندان ابتلا به بیماری های لثه است، شرح داد: مسائل مربوط به لثه نیز از جمله بیماری های پیشفراینده محسوب می گردد، این بیماری در عین این که در سنین پایین تر درصد ابتلای کمتری دارد، ولی شیوع آن پس از 15 سالگی با افزایش سن بالاتر می رود.

عضو هیات علمی دانشگاه علو پزشکی شهیدبهشتی یکی از مهمترین دلایل از بین رفتن دندان ها در افراد سالمند را ابتلا به بیماری های لثه دانست و تاکید نمود: این بیماری نیز یک بیماری عفونی محسوب می گردد که عامل اصلی آن میکروب ها و بی توجهی به پاکیزه نگه داشتن فضای دهان و سطوح بین دندانی است.

خوشنویسان ارتباط افزایش سن با مراقبت از دندان ها را مورد توجه قرار داد و اضافه کرد: توجه به تمیز نگه داشتن فضای دهان و دندان در تمام سنین باید به دقت رعایت گردد.

اگر از دندان هایمان خوب مراقبت کنیم، دندان ها برای تمام طول زندگی سالم می مانند

مدیر گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی گفت: تصور عادی بودن از دست دادن دندان ها در سنین بالا تصوری غلط و رایج است. این تصور از دیدگاه علمی صحیح نیست؛ چرا که اگر به درستی از دندان ها مراقبت گردد، دندان ها در تمام طول زندگی سالم می مانند و نقش خود را در عمل تغذیه، صحبت کردن، زیبایی و غیره به خوبی انجام می دهند. بنابراین مراقبت های روزانه باید به خوبی انجام گردد تا این مشکل بروز نکند.

خوشنویسان تاکید نمود: مهمترین مساله این است که پوسیدگی دندان و بیماری های مربوط به لثه ها می تواند باعث از بین رفتن دندان ها گردد و نکته مهم اینجاست که به همین دلیل در کشور ما بیش از 52 درصد از افراد بالای 65 سال کاملا همه دندان های خود را از دست داده اند.

وی مطرح نمود: حفظ بهداشت دهان و دندان باعث می گردد به راحتی غذا بخوریم و کیفیت زندگی بهتری داشته باشیم. دندان های سالم باعث می گردد از گروه های مختلف غذایی به خصوص میوه و سبزیجات و منابع پروتیینی که برای بدن لازم و ضروی است، استفاده کنیم.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: بیماری های مربوط به دهان و دندان فقط محدود به محیط دهان نیست و عوارض آنها ارتباط مستقیمی با بیماری های سیستمیک دارند؛ چرا که بیماری های لثه بیماری عفونی هستند و فاکتورهای التهابی در این بیماری ها می تواند باعث بروز و یا تشدید بیماری های سیستمیک مثل دیابت، بیماری های گوارشی، ریوی، کلیوی، قلبی، سکته مغزی و یا بروز عوارضی در دوران بارداری مثل تولد نوزاد نارس و یا کم وزن گردد.

خوشنویسان گفت: باید دقت کنیم اگر مراقبت های روزانه را به درستی و منظم انجام دهیم می توانیم از بروز و تشدید بسیاری از بیماری های سیستمیک جلوگیری و تخت های بیمارستانی را خالی کنیم.

وی با تاکید بر این که بروز مسائل التهاب لثه و پخش فاکتورهای التهابی در بدن می تواند خطر ابتلا به عفونت ثانوی اعم از میکروبی یا ویروسی را نیز هموار سازد، اضافه کرد: میکروب ها و فاکتورهای التهابی می توانند از نسج لثه ملتهب داخل دهان وارد جریان خون شده و آثار زیانباری ایجاد نمایند. این اثرات مخرب در تمام نقاط بدن به خصوص قلب و ریه بیش از سایر دستگاههای بدن خودنمایی می نماید.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ارتباط بین بیماری لثه و عفونت های کشنده در کرونا را مورد توجه قرار داد و اضافه کرد: اگر هر میکروب یا ویروس دیگری هم نظیر کرونا به وسیله محیط دهان و لثه وارد جریان خون گردد، می تواند از همین مکانیسم استفاده نموده و به وسیله گردش خون وارد ارگان های مختلف بدن گردد.

مسواک زدن چه زمانی مناسب است؛ صبح یا شب؟

خوشنویسان تمیز نگه داشتن محیط دهان و دندان را یکی از ضروریات تضمین سلامت بدن دانست و گفت: اولین نکته برای داشتن دندان های سالم استفاده از مسواک به صورت منظم و حداقل دوبار در روز است.

وی اضافه کرد: مسواک زدن دندان ها حداقل دو بار در روز، شب قبل از خواب و صبح بعد از صرف صبحانه به مدت 2 دقیقه در هر نوبت ضروری است. همچنین استفاده از نخ دندان بعد از مسواک شب برای تمیز کردن سطوح بین دندانی ضروری است.

خوشنویسان گفت: در شرایط عادی، اگر فردی روزی دو بار یعنی صبح و شب به طور صحیح مسواک بزند، می تواند از بروز پوسیدگی دندان کاملا جلوگیری کند.

وی ادامه داد: هنگام شب ترشح بزاق کم و حتی متوقف می گردد و میکروب های دهان از مواد غذایی موجود در بین دندان تغذیه می نمایند. این میکروب ها ضمن تکثیر تصاعدی، با جمعیتی میلیاردی با تخمیر قندها اسید فراوری می نمایند. تکرار فرایند تخمیر و فراوری اسید می تواند مینای دندان را تخریب کند که در صورت مراقبت نکردن و استمرار تخریب مینا، پوسیدگی دندان بوجود می آید.

مدیر گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی با تاکید بر استفاده روزانه از مسواک، تاکید نمود: مسواک زدن شب قبل از خواب، باعث جلوگیری از تخریب دندان ها می گردد و مسواک بعد از صرف صبحانه به بازسازی مینای دندان یاری می نماید.

وی اضافه کرد: بعد از صرف صبحانه زمینه بازسازی مینای دندان فراهم می گردد. به این ترتیب که ترشح بزاق دهان بعد از صرف صبحانه ادامه دارد و حتی افزایش می یابد. در این زمان املاح از بزاق دهان به سطح مینا منتقل شده و در حضور فلوراید موجود در محیط دهان، جذب بافت مینای دندان شده و آن را تقویت و بازسازی می نماید. به این ترتیب با مسواک شب از تخریب دندان ها جلوگیری می کنیم و با مسواک صبح مینای محافظ دندان را تقویت یا بازسازی می کنیم. به این ترتیب می توانیم برای همواره از داشتن دندانهای سالم و زیبا لذت ببریم.

کاهش مصرف مواد قندی، مراجعه منظم سالانه برای بالغین و مراجعه 6 ماهه برای بچه ها، به دندانپزشک و استفاده از نخ دندان و دهان شویه از دیگر مواردی بود که عضو هیات علمی دانشگاه با هدف کاهش مسائل دهان و دندان اعلام کرد.

وی گفت: هر فردی که روزی دو بار از مسواک استفاده می نماید، باید سالی یک بار هم برای جرم گیری دندان ها به دندانپزشک مراجعه کند.

مراقبت از سلامت دندان های بچه ها بر عهده والدین است

مدیر گروه سلامت دهان و دندانپزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفت: مراقبت از دندان ها بایستی از زمان رویش آنها در دهان شروع گردد و تمیز نگه داشتن محیط دهان و دندان بچه ها تا سن سه سالگی بر عهده والدین است. لثه و دندان های شیری بچه ها را بعد از هر نوبت شیردهی با گاز استریل مرطوب پاک کنید و از یک سالگی با استفاده از مسواک انگشتی و بدون خمیردندان، دندان های بچه ها را تمیز کنید.

خوشنویسان به والدین توصیه کرد که از 2 سالگی با استفاده از مسواک کودک و مقدار کمی خمیردندان مخصوص بچه ها (به اندازه یک دانه برنج) حداقل دو بار در روز استفاده گردد.

وی ادامه داد: بچه ها باید از 3 تا 6 سالگی بطور خانوادگی همراه با پدر و مادر به صورت مستمر و دوبار در روز عمل مسواک زدن را انجام دهند؛ به شکلی که بچه ها در 6 سالگی کاملا قادر باشند به طرز صحیح دندان های خود را مسواک بزنند.

خوشنویسان گفت: اما یکی از احتیاجهای قطعی ارتقای سلامت دهان در کشور تربیت و توسعه نیروی انسانی حد واسط است که به عنوان عضو مهمی از تیم دندانپزشکی مسولیت خطیر ارتقاء سلامت و پیشگیری از بروز بیماری های دهان در جامعه را به عهده دارد. این موضوع در حال حاضر جزء دستور کار وزارت بهداشت است که امید است هر چه سریع تر تصویب و عملیاتی گردد.

وی با اشاره به طرح های مناسب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای ارتقای سلامت دهان گروه های هدف جامعه، ضرورت حمایت انجمن های علمی، تخصصی و مراکز تحقیقاتی برای تقویت زیرساخت ها و ارزیابی نتایج حاصل از اجرای طرح تحول سلامت دهان به منظور برطرف مسائل و رسیدن به هدف ایران بدون پوسیدگی دندان را خواهان شد.