راهنمای کامل نگهداری گیاهان آپارتمانی از مبتدی تا حرفه ای - وبمستر وبلاگ

جهت دریافت خدمات پتینه چیست با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. هر گونه خدمات رنگ آمیزی با تکنیک های مدرن پتینه کاری را به ما بسپارید.

برای اینکه در نگهداری از گیاهان آپارتمانی پیروز باشید، باید دقیقا بدانید که محیط داخلی چطور بر رشد گیاهان تأثیر می گذارد و چطور مراقبت و پرورش آن ها، با گیاهان فضای باز تفاوت دارد.

فاکتورهای تأثیرگذار در رشد گیاهان آپارتمانی

رشد گیاهان آپارتمانی تحت تأثیر نور، دمای هوا، رطوبت، آب، کود و خاک است. قبلا در مطلبی در خصوص تأثیر دما و رطوبت و فصول مختلف روی گیاهان آپارتمانی صحبت کردیم که می توانید در لینک زیر بخوانید:

در ادامه به این فاکتورها و نقش آن ها در نگهداری از گیاهان آپارتمانی می پردازیم.

1. نور

از تمام فاکتورهای تأثیرگذار بر رشد گیاهان، نور مناسب، مهم ترین عامل است. گیاهان برای غذاسازی و زنده ماندن به نور احتیاج دارند. نور محیط را با واحدی به نام Footcandle یا به اختصار ft-c تعیین می نمایند. یک واحد از این معیار برابر است با مقدار نوری که توسط یک شمع روی یک سطح سفید در فاصله یک فوتی در یک اتاق کاملاً تاریک ایجاد می گردد. در فضای باز، مقدار نور در یک روز آفتابی بین 10 هزار ft-c در یک فضای باز و آفتاب گیر تا 250 ft-c یا کمتر در سایه یک درختان عظیم متغیر است.

اگر بتوانید مقدار نور هر نقطه از فضای خانه را اندازه بگیرید می توانید جای مناسبی برای گلدان ها پیدا کنید. برای این کار می توانید از دستگاه های نورسنج بهره ببرید.

با سنجش نور می توانید محیط را به چهار دسته تقسیم کنید:

• مناطق کم نور: 15 تا 75 فوت کندل
• مناطق با نور متوسط: 75 تا 200 فوت کندل
• مناطق پرنور: بیش از 200 فوت کندل بدون تابش مستقیم آفتاب
• مناطق آفتاب گیر: حداقل 4 ساعت در روز تابش مستقیم آفتاب

البته در فضای داخل خانه، مقدار نور یک محیط در طول روز متغیر است و تحت تأثیر عوامل متعددی است. از جمله درختانی که در فضای باز وجود دارند و ممکن است سایه ایجاد نمایند، رنگ دیوارها که نور را بازتاب می دهد، طول مدت روز، ساعت روز، فصل های مختلف، جنس پرده ها و…

وقتی قصد دارید برای خانه یک گل آپارتمانی بخرید، ابتدا محلی را که قرار است گلدان را در آن نگهداری کنید تعیین کنید و میزان نوری را که دریافت می نماید در نظر بگیرید. گیاهان مختلف، احتیاجهای متفاوتی دارند. بنابراین اگر بخشی از خانه شما نور کمی دارد و دوست دارید آنجا گلدان نگهداری کنید، باید دنبال گیاهانی بگردید که به نور کم احتیاج دارند. در مطلب زیر چند مورد از این گل های آپارتمانی را معرفی نموده ایم:

اگر از گیاهی خوشتان آمده و به نور زیاد احتیاج دارد اما خانه شما کم نور است، می توانید از نورهای مصنوعی برای افزایش نور گیاه بهره ببرید.

گیاهی که به اندازه کافی نور دریافت نکند، نشانه های زیر را دارد:

• گیاه رشد نمی نماید.
• میان گره ها (فاصله بین برگ ها) در رویش های جدید بسیار بیشتر از فاصله برگ ها در قسمت های قدیمی گیاه است.
• برگ های جدید کوچک تر از برگ های قدیمی هستند.
• رنگ برگ در برگ های جدید نسبت به شاخ و برگ های قدیمی سبز روشن تر است.
• برگ های قدیمی تر از بین می فرایند.

2. دمای هوا

دمای هوا دومین فاکتور مهم و تأثیرگذار در رشد گیاه است. گیاهان آپارتمانی در دمای بین 15 تا 30 درجه سانتیگراد معمولا رشد خوبی دارند چون بیشتر گیاهان آپارتمانی متعلق به نواحی گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان هستند. دما و نور هر دو در فرایند فتوسنتز و تنفس گیاهان نقش دارند و با هم در ارتباطند.

همواره مراقب باشید که گیاهان دچار تغییرات دمایی ناگهانی نشوند. بهتر است دمای هوای محیط کمتر از 15 درجه نگردد چون بیشتر گیاهان آپارتمانی گرما را می توانند تحمل نمایند اما در برابر سرما بسیار آسیب پذیر هستند. زرد شدن برگ ها و ریزش برگ ها یکی از نشانه های کم بودن دمای محیط است.

البته تمام گیاهان آپارتمانی، از لحاظ دمای مطلوب و مورد احتیاج با هم تفاوت دارند. اما در مجموع بهترین دما برای گیاهان آپارتمانی بین 21 تا 27 درجه در طول روز و و 18 تا 21 درجه در طول شب است.

در خصوص نقش تغییرات دمایی در نگهداری از گیاهان آپارتمانی مطلب زیر را بخوانید:

3. رطوبت نسبی

رطوبت نسبی مقدار رطوبتی است که در هوای محیط وجود دارد. برای گیاهان آپارتمانی و فضای بسته، رطوبت نسبی اگر کمتر از 20 درصد باشد، کم است اگر بین 40 تا 50 درصد باشد متوسط است و اگر بیشتر از 50 درصد باشد، میزان رطوبت بالا است. رطوبت هوا یکی دیگر از فاکتورهای مهم در رشد گیاهان است ولی خیلی راحت فراموش می گردد. در گلخانه ها رطوبت نسبی هوا 50 درصد و بیشتر است. وقتی گیاهان آپارتمانی را از گلخانه به خانه می آورید به خاطر کاهش رطوبت تا 10 الی 20 درصد، بیشتر گیاهان دچار کم آبی می شوند.

از آنجایی که بیشتر گیاهان آپارتمانی، بومی نواحی گرمسیری و مرطوب هستند، برای اینکه گیاهان را کم کم به رطوبت هوای خانه عادت دهید، این چند کار را انجام دهید:

• گیاهان را نزدیک به هم قرار دهید تا رطوبت نسبی فضای اطراف آن ها افزایش پیدا کند.
• یک ظرف کم عمق را با آب و سنگ آتش فشانی پر کنید و در محیط قرار دهید تا آب آن به مرور زمان تبخیر گردد و رطوبت محیط را افزایش دهد.
• از دستگاه بخور بهره ببرید.
• با اسپری در اطراف گلدان ها آب بپاشید. البته برای اینکه رطوبت محیط تأمین گردد و تغییری در سطح رطوبت نسبی محیط ایجاد گردد، ضروری است در طول روز چندین بار این کار را انجام دهید.

گل ها و برگ های گیاهانی که دارای کرک هستند نباید غبارپاشی شوند. ماندن رطوبت روی برگ ها می تواند باعث ایجاد قارچ در برگ گیاهان گردد.

4. آب

آب مایه حیات است و گیاهان هم برای رشد به آب احتیاج دارند. برای آب دادن به گیاهان آپارتمانی باید دو ویژگی آب را در نظر بگیرید. یکی کمیت آب و دیگری کیفیت آب.

• مقدار آب

دانستن مقدار آب مورداحتیاج برای هر گیاه، یکی از مهم ترین مهارت ها در پرورش و نگهداری از گیاهان آپارتمانی است. آب دادن بیش از حد به گیاهان آپارتمانی باعث آسیب رسیدن به ریشه ها می گردد و کم آب دادن به آن ها نیز مانع رشدشان شده و باعث رشد نامنظم و غیرمطلوب آن ها می گردد. تعداد دفعاتی که به یک گیاه آب می دهید به میزان احتیاج گیاه و محیطی که در آن قرار گرفته است بستگی دارد. برای اینکه بدانید باید به گل ها چقدر و چند بار در هفته آب بدهید، نکات زیر را در نظر بگیرید:

• نوع گیاه: همه گیاهان، احتیاج مشابهی در مقدار آب دهی ندارند. به همین دلیل باید در خصوص گیاهی که می خرید تحقیق کنید و احتیاج هر کدام را به آب آنالیز کنید. بعضی از گیاهان مثلا کروتون ها به آب زیاد احتیاج دارند ولی کاکتوس ها کم آب هستند.
• اندازه گیاه: گیاهان عظیم تر نسبت به گیاهان کوچک تر، به آب بیشتری احتیاج دارند.
• حجم گلدان: اگر حجم گلدان کم است، ممکن است لازم باشد که به گیاهان در دفعات بیشتری آب بدهید.
• رطوبت خاک: مقدار رطوبتی که از قبل در خاک گلدان وجود دارد روی مقدار آب دهی به گلدان تأثیر می گذارد.
• شدت نور: اگر شدت نور زیاد باشد، آب گلدان خیلی زودتر تبخیر می گردد. به همین دلیل شاید لازم باشد که بیشتر به گلدان آب بدهید.

آب دادن نادرست و ناکافی به گلدان ها مسائل زیادی را برای گیاهان آپارتمانی ایجاد می نماید. بعد از آب دادن به گلدان ها، آبی که در بشقاب زیر گلدان جمع می گردد را دور بریزید.

• کیفیت آب

کیفیت آب برای آبیاری گیاهانی که نسبت به فلورین و کلر حساسیت دارند، اهمیت زیادی دارد. گیاهانی مثل دراسینا و کالاتیا در برابر این مواد شیمیایی حساس هستند. برای حل این مشکل، آبی که قرار است به گلدان ها بدهید، چند روز کنار بگذارید تا فلورین و کلر موجود در آن بپرد. گیاهان حساس به این مواد شیمیایی را در اطراف استخرها یا در استخرهای سرپوشیده قرار ندهید. در مجموع، گیاهان آپارتمانی که برگ ها بلند و کشیده دارند مثلا گیاه گندمی، بیشتر در برابر فلورین آسیب پذیر هستند.

5. کود

یکی دیگر از فاکتورهای مهم برای رشد گیاه، کود دادن به میزان مناسب است. بسیاری از علاقه مندان به گیاهان آپارتمانی معمولا در این مورد، زیاده روی می نمایند. کود دادن بیش از اندازه، درست مثل آبیاری بیش از حد می تواند به گلدان آسیب بزند. قبل از کود دادن به گیاهان آپارتمانی این موارد را در نظر بگیرید:

• نوع گیاه: بعضی از انواع گیاهان آپارتمانی به کود بیشتری احتیاج دارند مثلا انواع فیکوس. اما بعضی از انواع گیاهان مثلا ساکولنت ها برای چندین ماه به کود بسیار کمی احتیاج دارند یا اصلا احتیاجی نیست که به آن ها کود اضافه کنید.
• حجم خاک: مقدار کود باید متناسب با حجم خاک باشد. طبیعتأ وقتی گلدان عظیم تری دارید، باید کود بیشتری پای گیاه بریزید.
• نور شدید: وقتی گلدان را در محیطی با نور شدید نگهداری می کنید، باید کود بیشتری برای آن در نظر بگیرید.

اگر گیاه سالمی را به تازگی خریداری نموده اید، معمولا تا مدت ها احتیاجی به کود ندارد. تقریبا تا سه ماه بعد از خرید آن احتیاجی به کود نیست. البته نشانه هایی هم در گیاه ایجاد می گردد که احتیاج خود را به کود اعلام می نماید. در فصل زمستان که معمولا رشد گیاهان متوقف یا کم می گردد، باید مقدار کود را کم کنید و در تابستان که دوران رشد گیاه است و رشد آن سرعت می گیرد، به کود بیشتری احتیاج دارد.

اگر رنگ گیاه به سبز روشن تر متمایل شده، هر دو هفته یک بار کود بدهید. اگر رنگ قسمت های تازه رشد نموده گیاه سبز تیره است، اما برگ ها کوچک هستند و فاصله بین برگ ها بیشتر از قسمت های قدیمی گیاه است، مقدار کود را کاهش دهید. علاوه بر این باید به دستورالعمل روی کودهای مخصوص گیاهان آپارتمانی هم دقت کنید.

6. سازگاری با محیط

سازگاری با محیط به معنای تطبیق پیدا کردن گیاه با شرایط یک محیط جدید است. این مسئله در نگهداری از گیاهان آپارتمانی اهمیت زیادی دارد. در گلخانه ها، گل های آپارتمانی در محیطی با نور زیاد، کود مناسب، آب دهی مناسب، دمای هوای مناسب و محیط مرطوب قرار دارند که برای رشد گیاه بسیار مناسب است. محیط هایی مثل خانه ها و دفاتر کار معمولا نور کمتری دارند، رطوبت آن ها از گلخانه ها بسیار کمتر است در نتیجه باعث می گردد بعد از انتقال از گلخانه به خانه، گیاهان دچار شوک و استرس شوند. هر چقدر تفاوت محیط گلخانه و خانه بیشتر باشد، استرس بیشتری در گیاه ایجاد می گردد و تأثیرات منفی بیشتری روی رشد آن می گذارد.

سازگاری با محیط معمولا باید توسط فروشندگان ایجاد گردد. در واقع آن ها باید با انتقال گیاهان آپارتمانی از گلخانه به محیط هایی شبیه خانه، به مرور زمان امکان سازگاری گیاه با محیط جدید را فراهم نمایند. اما به دلیل تغییراتی که در گیاه ایجاد می گردد، شاید برای ارائه در بازار مناسب نباشند. به همین دلیل باید مدتی بگذرد و گیاهان سازگار شده معمولاً قیمت بیشتری دارند.

برای اینکه گیاه تازه خریداری شده را به محیط جدید عادت دهید، ابتدا به مدت 3 تا 4 هفته آن را در محیطی که بیشتری نور را دارد نگهداری کنید و بعد به مکان مورد نظرتان منتقل کنید. ایوان ها و بالکن ها البته اگر در فصل گرم سال باشید، برای این منظور مناسب هستند. گیاهان را زیر نور مستقیم آفتاب قرار ندهید.

رایج ترین نشانه تغییر محیط گیاه در فضاهای دربسته، ریختن برگ ها است. اگر ریختن برگ ها شدید نباشد و به مرور زمان کمتر گردد، جای نگرانی نیست و گیاه در حال سازگار شدن با محیط جدید است. نباید فراموش کنید که هر بار گلدان را در محیط جابه جا کنید به نحوی که تغییرات محیطی زیادی را تجربه کند، ممکن است لازم باشد که این دوره سازگاری را بگذراند.

نشانه های گیاهی که با محیط سازگار نشده است:

• برگ هایی به رنگ سبز روشن یا مایل به زرد
• کوچک شدن برگ ها
• پیچ خوردن بخشی از برگ ها
• برگ های ضخیم
• برگ هایی با فاصله نزدیک
• ساقه ضخیم
• حرکت برگ ها به سمت بالا

نکاتی در خصوص خرید گل های آپارتمانی

فقط گیاهانی را بخرید که سالم باشند و رنگ برگ های آن ها سبز متوسط تا تیره باشد؛ مگر اینکه خود گیاه برگ های رنگ روشن داشته باشد.

اگر گیاهی دارای برگ های زرد، قهوه ای، لکه دار و ظاهر غیرطبیعی است، آن را خریداری کنید. گیاهانی که در گلخانه چنین شرایطی دارند، به ندرت در خانه دوام می آورند.

زیر برگ های گیاه را آنالیز کنید تا نشانه ای از وجود آفات و حشرات در آن نباشد.

انتخاب گلدان

گلدان زیبا می تواند زیبایی گل های آپارتمانی را دو چندان کند و جذابیت بیشتری به دکوراسیون خانه بدهد. اما غیر از ظاهر زیبا باید نکات دیگری را هم موقع خرید گلدان مد نظر قرار دهید. گلدانی بخرید که شرایط زیر را داشته باشد:

• متناسب با احتیاجهای گیاه و میزان رشد آن باشد.
• متناسب با شرایط محیط باشد.
• استحکام قابل توجهی داشته باشد چون ریشه بعضی از گیاهان می تواند به راحتی به گلدان آسیب بزند.
• زهکشی مناسبی داشته باشد.
• وزن آن مناسب و حمل و نقل کردن آن راحت باشد.

مدل، شکل ظاهری و ابعاد گلدان را باید با توجه به الگوی رشد گیاه انتخاب کنید. برای گیاهانی که رشد کمی دارند، گلدان های کوچک مناسب است اما اگر رشد گیاهی زیاد باشد، گلدان کوچک باعث می گردد که مجبور باشید مرتب گلدان آن را عوض کنید. بعضی گیاهان ریشه های فراینده رو به پایین دارند. برای این گیاهان، گلدان های بلند انتخاب خوبی است.

گلدان های سفالی معمولا انتخاب خوبی برای کاشت گیاه است چون سطح گلدان هم اجازه تنفس به خاک را می دهد. در این گلدان ها، آب با سرعت بیشتری تبخیر می گردد در نتیجه شاید به آبیاری بیشتری احتیاج پیدا نمایند. گلدان های سفالی لعاب دار امکان جابه جایی هوا ندارند ولی طرح و رنگ آن ها متنوع است.

گلدان های پلاستیکی ارزان تر و سبک تر هستند و در برابر شکستن هم مقاومت خوبی دارند. انتقال هوا و بخار شدن آب داخل گلدان در این نوع گلدان ها کمتر است.

هرس کردن و تعویض گلدان

یکی از سؤالاتی که معمولا مطرح می گردد این است که بهترین زمان برای هرس گیاه چه زمانی است؟ بهترین پاسخ برای این سؤال این است که باید برای هرس کردن، چرخه طبیعی رشد گیاه را به عنوان راهنما در نظر بگیرید. مثلا وقتی رشد گیاه سریع شده و می خواهید اندازه آن را در حدی حفظ کنید، آن را مرتب و به مقدار کم هرس کنید. با هرس کردن تعداد شاخه های منشعب شده از ساقه اصلی گیاه بیشتر می گردد و گیاهان آپارتمانی شما پرتر به نظر می رسند.

در فصل زمستانی یا زمانی که رشد گیاه کند شده، احتیاجی به هرس کردن آن نیست. وقتی یک گیاه عظیم تر از گلدان شده، می توانید هرس کردن ریشه ها را هم انجام دهید.

برای عوض کردن گلدان هم توجه کنید که وقتی می خواهید از یک گلدان دوباره بهره ببرید، آن را به خوبی بشویید تا کمپوست های قدیمی، مواد شیمیایی و… از آن پاک گردد. تصمیم گیری برای تعویض گلدان، به ظاهر و رشد گیاه بستگی دارد. اگر قسمت بالایی گیاه نسبت به گلدان خیلی عظیم تر شده، وقت عوض کردن گلدان است.

از بین بردن آفات

یکی از نکات مهم در نگهداری از گیاهان آپارتمانی، مقابله با آفات است. گیاهان کمی هستند که برای همواره در برابر آفات ایمن بمانند. وقتی گیاهان در شرایط استرس زا قرار بگیرند مثلا نور کم داشته باشند یا آب زیادی به آن ها بدهید، عوامل بیماری زا که از خاک حاصل می گردد، معمولا باعث آسیب رسیدن به گیاه می گردد. علاوه بر قارچ که ناشی از رطوبت بیش از اندازه است، آفت های دیگری هم ممکن است گریبان گیاهان آپارتمانی را بگیرد. در ادامه چند مورد از آن ها را معرفی می کنیم:

• شپشک (Scale):

شپشک ها بسته به نوع، رنگ های متفاوتی دارند و طول آن ها بین 3 تا 8 میلی متر متغیر است. این آفت، آب موجود در برگ ها و ساقه های گیاه را می مکد. این آفت معمولا به راحتی قابل تشخیص نیست و زمانی می توانید آلودگی به این آفات را پیدا کنید که تعداد زیادی از این حشرات به گیاه حمله نموده باشند.

• شپشک آردی (Mealybug)

این حشره 5 تا 8 میلی متری است. روی بدن این حشره با کرک های سفید پوشید شده است. به همین دلیل ظاهری سفیدرنگ و پنبه ای دارد. این حشرات معمولا روی ساقه های تازه دیده می شوند. این حشره هم آب داخل ساقه را می مکد.

• شته

شته ها هم حشراتی مکنده هستند. رنگ شته های گیاهان آپارتمانی معمولا سبز است ولی ممکن است به رنگ های صورتی، آبی، قهوه ای، زرد یا سیاه هم دیده شوند. شته ها معمولا بال ندارند ولی وقتی در تعداد زیادی جایی دیده شوند، انواع بال دار هم در آن ها پیدا می گردد.

• کنه تارعنکبوتی

این حشره به سختی با چشم غیرمسلح دیده می گردد. این حشرات از قسمت داخلی برگ های جوان گیاه تغذیه می نمایند. قسمت هایی از گیاه که تحت تأثیر آفت قرار بگیرد معمولا به رنگ طوسی یا زرد تغییر رنگ می دهد. این نوح حشره در محیط های خشک و بسیار گرم، گسترش بیشتری دارد.

برای حل مشکل آفات چکار کنیم؟

• بهترین راه، پیشگیری است. از ابتدا گیاهان را به دقت آنالیز کنید و گیاهان بدون آفت را بخرید.
• اگر مقدار آفات کم و قابل کنترل است، آن ها را با گوش پاک کن آغشته به الکل پاک کنید.
• اگر این امکان وجود دارد، گلدان ها را به فضای باز منتقل کنید تا در فضای باز، شکارگران طبیعی این آفات، آن ها را از بین ببرد.
• از صابون های آفت کش بهره ببرید. برای این منظور، 2 قاشق چای خوری از صابون های آفت کش را در یک گالن آب بریزید و روی برگ ها و ساقه ها را به آرامی و با دستمال نرم، از این محلول بزنید.
• اگر گلدان شما بیش از حد قابل کنترل تحت تأثیر آفات قرار گرفته، حل کردن این مشکل راحت نیست. باید بخش های آسیب دیده گیاه را از بین ببرید یا به کلی از آن گیاه صرف نظر کنید.

سخن آخر

نگهداری از گیاهان آپارتمانی کار سختی نیست اگر این کار را با عشق و علاقه انجام دهید. اگر از ابتدا گیاه سالمی خریداری کنید، معمولاً به ندرت مسئله ای برای آن ایجاد می گردد. قبل از خرید هر گیاه، شرایط نگهداری آن را آنالیز کنید و اگر متناسب با سبک زندگی یا محل زندگی شما است، اقدام به خریدن گیاه کنید. در این صورت، معمولاً برای نگهداری از گیاهان آپارتمانی به مشکل برنمی خورید و بدون دردسر می توانید گلخانه ای زیبا با گل های متنوع در گوشه ای از خانه خود ایجاد کنید.

منبع: UGA