لزوم توجه به سلامت روان در بحران ها - وبمستر وبلاگ

به گزارش خبرنگاران، دکتر خسرو رحمانی در یک وبینار آموزشی در خصوص بحران و ارتقاء سلامت روان که جمعیت هلال احمر با همکاری سازمان نظام روانشناسی و انجمن علمی مطالعات زنان برگزار کرده بود، اظهار کرد: بحران حادثه ای است که معمولا به صورت ناگهانی اتفاق می افتاد و باعث بی ثباتی در جامعه می گردد و مسائل و حوادث پی در پی را به دنبال خواهد آورد. به طوری که مجموعه زیادی از یک کشور باید کمک کنند تا اوضاع به حالت عادی باز گردد.

وی با بیان اینکه پیشگیری از وقوع بحران ها بحث مهمی است، اظهارکرد: اما برخی از بحران ها قابل پیشگیری نیست، مثل بحران های طبیعی مثل زلزله که البته برخی بحران های طبیعی نیز قابل پیشگیری است.

رحمانی گفت: بنابراین پیشگیری از بحران ها مهم است و در مواردی که قابل پیشگیری نیست کاهش مخاطرات بحران را باید با آموزش های صحیح به مردم مد نظر داشت و جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران بنابر قانونی که مصوب شده و در آخرین بار در سال 98 ابلاغ شده است، مسئول رفع بسکمک از مخاطرات و بحران های طبیعی و حتی انسان ساختی است که در کشور رخ می دهد.

وی تاکید کرد: هلال احمر هم بحث آموزش همگانی برای پیشگیری از مخاطرات بحران ها و هم رفع خود بحران ها تا عادی شدن شرایط را با همکاری بسکمک از سازمان های ذیربط برعهده دارد.

معاونت آموزشی، پژوهش و فناوری جمعیت هلال احمر تاکید کرد: یکی از عوارضی که در بحران ها اتفاق می افتد مسایل و عوارض روانی بعد از بحران است که در این سمینار قرار است به آن پرداخته گردد که چه اقداماتی باید انجام گردد تا مردم زندگی طبیعی خود را بازیابند.

وی گفت: بحران تقسیم می گردد به بحران های مالی، حوزه سلامت، و...که در اینجا بحث ما بحران ناشی از حوادث طبیعی است. نمونه شاخص آن زلزله هایی است که رخ می دهد. ما در کشور زلزله خیز زندگی می کنیم و به فاصله میانگین 10 سال زلزله با میانگین هفت ریشتر در کشور داریم. در طول 30 سال گذشته زلزله منطقه منجیل و رودبار، زلزله بم، زلزله کرمانشاه را پشت سر گذاشتیم که خرابی های زیادی را به بار آوردند.

وی گفت: سیل نیز یکی از حوادث طبیعی مهمی است که باعث بحران زیادی می گردد. بحران خشکسالی هم یکی دیگر از بحران هایی است که با آن روبرو هستیم. بنابراین بحران های طبیعی دو دسته قابل پیشگیری و بحران های غیر قابل پیشگیری هستند که البته می توانیم از عوارض آن ها جلوگیری کنیم.

وی گفت: نمونه بحرانی که خوب می توانیم با آن روبرو شویم سیل است که اگر اقدامات درستی انجام گردد خرابی های ناشی از سیل بسیار کاهش پیدا می کند.

وی ساخت و ساز در مسیل ها را یکی از علل افزایش خسارت سیل دانست وگفت: این یک بحران خود ساخته است پس اینطور نیست که همه بحران های طبیعی را رها کنیم تا اتفاق بیفتد و پس از آن بحران را مدیریت کنیم.

وی گفت: با آموزش های صحیح، اقدامات پیشگیرانه و بهسازی محیط می توانیم راحت تر با بحران روبرو شویم، زلزله هم به گونه ای است که با مدیریت صحیح سازه ها می توانیم آن را کنترل کنیم. کشور هایی هستند که زلزله های با ریشتر بالا در آن رخ می دهد اما خسارت زیادی به بار نمی آورد. زمانی که ساختمان ها خراب نگردد طبیعتاً بحرانی رخ نداده و جامعه فرایند طبیعی زندگی خود را طی می کند. پس اقدامات آموزشی و زیرساخت ها کمک کرده که در کشوری مثل ژاپن زلزله به بحران اجتماعی تبدیل نمی گردد.

رحمانی اظهار کرد: پس بحران را می توانیم پیشگیری کنیم و در زمان بحران هم باید مسائل مردم را به حداقل برسانیم و پس از آن با انجام اقداماتی جامعه را زودتر به حالت عادی خود بازگردانیم.

وی افزود: در حوادث طبیعی بر بهداشت روانی جامعه استرس شدیدی ایجاد می گردد که البته با اقدامات پیشگیرانه می گردد استرس را به حداقل رساند. در هلال احمر هم یکی از اقداماتی که انجام می دهیم افزایش تاب آوری در جامعه است که افراد بتوانند در زمان بحران رفتار خردمندانه ای داشته باشند.

معاونت آموزشی، پژوهش و فناوری هلال احمر اظهار کرد: معمولا به مسائل روانی بحران های طبیعی کمتر توجه می گردد و به مسائل جسمانی و مالی معطوف می گردد در حالی که بازماندگان تحت استرس شدید قرار گرفتند. در کشور ما در بسکمک از مرحله ها به دست آورد خوبی رسیدیم اما اگر به ارتقاء سلامت روان نیز بپردازیم می توانیم این پازل را تشکیل دهیم.

وی در خصوص استرس های حین بحران نیز گفت: قطع شدن خدمات شهری، شنیدن صدای افرادی که کمک می خواهند، بروز آسیب های جسمانی، دسترسی محدود به خدمات پزشکی، اختلالات استرس پس از حادثه، سوگ و افسردگی و... از مهم ترین عوامل استرس زای حین بحران است.

وی ادامه داد: فاز اول حادثه فاز حاد با بحران است و معمولا چند هفته پس از حادثه مردم آرامش نسبی خواهند داشت و چند ماه پس از حادثه با واقعیت های حادثه رو به رو می شوند که گاهی این مورد زمانبر خواهد بود. بنابراین باید افرادی که استرس یا افسردگی شدید دارند شناسایی شوند.

رحمانی اظهار کرد: از اقدامات مهمی که باید انجام گردد شناسایی افرادی است که شناخته نشده اند، در یک حادثه نیز تعداد نفراتی که فوت می کنند کمتر و مجروحین جسمی بیشتر هستند؛ متاسفانه آسیب دیدگان روانی دیده نمی شوند که بعدها شناخته می شوند.

وی افزود: در زلزله رودبار 68 درصد افراد دچار افسردگی شدند و اختلالات رفتاری بچه ها تا 60 درصد گزارش شده است. در زلزله اردبیل 47درصد بچه ها و 76درصد بزرگسالان دچار اختلال پس از حادثه شدند. پس به این نتیجه می رسیم که بحران ها عوارض روانی شدید را ایجاد می کند.

رحمانی گفت: نیاز است که در زمان بحران اطلاع رسانی درستی داشته باشیم و نیرو های آموزش دیده درستی که بتوانند مشاوره صحیح انجام دهند هم آموزش بیشتری ببینند و هم وسعت بیشتری پیدا کنند.

وی گفت: در خصوص بحث های مداخله در بحران باید ترجیحا اقدامی انجام دهیم که افراد از اقدامات بی درنگ جلوگیری کنند، به عنوان مثال گاهی تیم هایی را که برای توزیع اقلام اعزام می کنیم، مردم با آن ها خشمگین رفتار می کنند که این واکنش ها بی درنگ است و باید آموزش دهیم و کمک های مالی نیز سریع باشد.

معاونت آموزشی، پژوهشی و فناوری هلال احمر اظهار کرد: باید از بازماندگان در امداد و نجات استفاده کنیم که این خود در کاهش استرس های آنها موثر خواهد بود. مداخلات گروهی، مداخلات خاص آسیب های روانی و... نیز باید انجام گردد.

رحمانی گفت: برای گروه های مختلف سنی پکیج های آموزشی باید متفاوت باشد و باید به سرعت هم آغاز گردد. باید با هر گروه با نوع آسیبی که دیدند مشاوره انجام گردد.

وی در خصوص بهداشت روان امدادگران نیز گفت: زمانی که افراد به محل امداد و نجات مراجعه می کنند خودشان دچار استرس می شوند که در واقع این بسیار استرس زا است و همزمان با امدادرسانی به فاصله چندروز باید با این افراد نیز مشاوره روانی انجام گردد.

وی در خصوص تداوم مدیریت بحران گفت: هم در کوتاه مدت، میان مدت و در بلند مدت باید به آسیب های روانی توجه کرد که متناسب با زمان و گروه های سنی آسیب دیده داشته باشد.