چرا عوارض روانی کرونا در بچه ها بیش از بزرگسالان است؟ - وبمستر وبلاگ

مریم فلاح در گفت وگو با خبرنگاران اظهار کرد: ویروس کرونا در مدتی که مهمان ناخوانده خانه ها شده است، افراد بسیاری را درگیری بیماری های جسمی، روحی و روانی نموده است.

وی با بیان اینکه در این روزها که خانواده ها در قرنطینه به سر می برند تا جان سالم از این ویروس به در ببرند، درگیر مسائل روحی و روانی ناشی از قرنطینه شده اند، ادامه داد: در این میان بچه ها و نوجوانان که دارای انرژی فراوانی هستند و احتیاج دارند تا این انرژی را از طرق مختلف تخلیه نمایند، بیش از بزرگسالان درگیر مسائل روحی و روانی ناشی از این بیماری می شوند.

فلاح با بیان اینکه در اساسنامه سازمان دنیای بهداشت، سلامت نه تنها نبود بیماری و معلولیت بلکه حالت بهینه خوب بودن جسمی، اجتماعی و روانی تعریف شده است، اضافه کرد: این تعریف نشان می دهد که سلامت فراتر از نبود اختلالات روانی، جسمانی و اجتماعی بوده و فقط منوط به سلامت زیستی نیست که متأسفانه اغلب بعد روانی و اجتماعی آن در بعضی کشورها از جمله کشور ما نادیده گرفته می گردد.

به گفته این روان شناس و مدرس دانشگاه، نوجوانی به خودی خود دوران سختی است و همه گیری بیماری کرونا آن را حتی سخت تر هم می نماید و با بسته شدن مدارس و لغو رویدادهای اجتماعی، بسیاری از نوجوانان نه تنها بعضی از مهم ترین لحظات زندگی خود را ازدست داده اند، بلکه از فعالیت های روزمره ای مثل گپ و گفت با دوستان و شرکت در کلاس های درس هم دور افتاده اند.

وی اضافه کرد: رسیدگی به سلامت روان خصوصاً در دوران شیوع کرونا و در گروه های آسیب پذیر همچون بچه ها و نوجوانان بسیار لازم است و احتیاجمند سیاستگذاری مناسب و سریع جهت پیشگیری از بحران های اساسی که در نسل آینده به واسطه مسائل سلامت روان ایجاد خواهد شد.

افسردگی دومین اختلال سلامت روان

این روان شناس و مدرس دانشگاه گفت: افزایش استرس و در نتیجه بی قراری، افزایش اضطراب و در نتیجه زودرنجی یا پرخاشگری، غمگین شدن و در نتیجه گوشه گیری و افسردگی، ترس از مرگ خود یا نزدیکان در اثر تماشای اخبار و رسانه، محرومیت از حمایت اجتماعی در اثر دوری از دوستان، ازبین رفتن نظم و ساختار ذهنی در اثر تعطیلی مدارس، افزایش وزن به دلیل کم تحرکی و به هم خوردن چرخه خواب و بیداری و در نتیجه مسائل کاهش توجه و تمرکز در انجام تکالیف از جمله تأثیرات اپیدمی کرونا است که اغلب خانواده ها با آن درگیر هستند.

به گفته فلاح، افسردگی دومین اختلال سلامت روان در جوامع بوده است و پیش بینی ها در سال 1990 نشان داده بود که بار اختلال افسردگی تا سال 2020 از رتبه چهارم به رتبه دوم ارتقا خواهد یافت که باتوجه به شیوع کرونا این پیش بینی محقق شده است و احتمالاً باتوجه به شرایط فعلی به رتبه یک نیز خواهد رسید.

وی با بیان اینکه از جمله مهم ترین عوامل مؤثر بر سلامت روان بچه ها، می توان به محرومیت های جسمانی ناشی از بیماری های ژنتیکی، معلولیت ها و غیره اشاره نمود و اضافه کرد: عوامل روانی اجتماعی مثل محرومیت های فرهنگی، انسانی یا محدودیت هایی که در این زمینه وجود دارد، الگوهای بد خانواده مانند فقدان رابطه والد کودک، فقر، محرومیت های عاطفی، فقدان انضباط، فقدان بهزیستی، خانواده های ضداجتماعی و طلاق در خانواده ها و همچنین فشار ناشی از زندگی صنعتی و عوامل اجتماعی فرهنگی مثل جنگ و فشارهای مالی بر سلامت روان افراد بسیار مؤثر است.

به باور این روان شناس، از جمله عوامل مؤثر بر سلامت روان بچه ها در دوران شیوع کرونا از بین عوامل مذکور، محور الگوهای بد خانواده و محرومیت های اجتماعی و فرهنگی بر روی سلامت روان بچه ها و نوجوانان بیشتر اثرگذار است؛ مانند تغییر در زیست افراد مثل چرخه خواب و بیداری و بچه های که به اجبار در خانه قرنطینه شده اند و روابط اجتماعی آنها محدود شده است.

فلاح توضیح داد: باتوجه به اینکه خانواده ها برای همزیستی و سازگاری با پاندمی کرونا آمادگی لازم و همچنین تجربه مشابهی را نداشتند بنابراین این پدیده انضباط در خانواده ها را مختل نموده است و به همین دلیل روابط بین والد و فرزند دستخوش این شرایط شده است به عنوان مثال والدین به ویژه مادران به طور هم زمان نقش معلم و والد را ایفا می نمایند و ازآنجایی که هیچ یک با سیستم آموزشی آنلاین سازگار نشده اند، روابط عاطفی و روانی والد و فرزند دچار مشکل می گردد که این مسئله مسائل بسیار زیادی را برای خانواده ها ایجاد نموده که به صورت مستقیم بر سلامت روان بچه ها اثرگذار است و همچنین ازدست دادن شغل ها، عوامل مؤثر بر شرایط مالی، گرانی و شرایط بد معیشت به شدت خانواده ها را از لحاظ سلامت روان آسیب پذیر نموده است.

محرومیت بچه ها و نوجوانان از برقراری روابط اجتماعی

وی ادامه داد: باتوجه به شدت و سرعت گسترش بیماری کرونا در سراسر دنیا و تحت تأثیر قراردادن جسم و روان افراد، تا به امروز با مراجعین بسیاری با مسائلی مثل افسردگی، اضطراب، رفتارهای اجتنابی، اختلال خواب، استرس پس از سانحه، استرس حاد، خودبیمارانگاری و اختلالات سازگاری بیشتری روبرو شده ایم که بعضی از این موارد در بچه ها نیز مطرح می باشد.

فلاح با بیان اینکه در دوران شیوع کرونا افراد و به خصوص بچه ها از برقراری روابط اجتماعی به عنوان یک احتیاج ضروری محروم اند، تشریح کرد: همین مسئله ممکن است آثار مخربی بر روی روح و روان آن ها بجای بگذارد که به دنبال آن احتمال بروز افسردگی و اضطراب در نتیجه این محرومیت ها بسیار بالاست.

به گفته این مدرس دانشگاه، اخبار ناگوار، فقدان و ازدست دادن اعضای خانواده، تغییر در شیوه و سبک زندگی، مرگ ناگهانی، نبود پایگاه های حمایتی در خانواده، عدم تبادل صمیمیت و ارتباط با افراد نزدیک خانواده، از جمله مهم ترین عوامل روانی تأثیرگذار در دوران کرونا هستند و همین طور سرعت وقع این اتفاقات به قدری بالاست که از بچه ها فرصت سازگاری را گرفته است.

فلاح با بیان اینکه باید زیرساخت های مناسب برای سلامت روان و پیشگیری از آسیب ها و اختلالات روان شناختی برای بچه ها و نوجوانان ایجاد گردد که متأسفانه قبل از شیوع کرونا نیز مناسب نبوده است، اضافه کرد: پیش رفتن با این زیرساخت های ناقص ممکن است موجی از مسائل را در حوزه سلامت روان بچه ها و نوجوانان ایجاد کند.